Identificación e Caracterización da Paisaxe Agraria

Atopámonos ante unha fotografía que mostra unha paisaxe agraria, concretamente oceánica ou da España húmida. Polo enfoque da fotografía podemos pensar que é interior e que se atopa nun val, rodeado de montañas.

Medio Físico

Este tipo de paisaxes son os característicos do norte peninsular (Galicia, Asturias, Cantabria ou País Vasco) e caracterízase por:

• Precipitacións abundantes todo o ano.
• Temperaturas suaves (veráns frescos e invernos suaves).
• Vexetación caducifolia, frondosa e abundante (árbores altas, con copas frondosas e troncos delgados), destacando carballos, faias, castiñeiros, etc., e tamén sotobosque e prados.
• Solos silíceos e húmidos, pola cantidade de precipitacións que reciben.

Análise dos Elementos Humanos

Na fotografía podemos observar unha estrutura agraria conformada por pequenas explotacións, contiguas ás casas e separadas entre si, chamadas minifundios. É un tipo de estrutura propia do norte peninsular.

As parcelas están limitadas (cerradas) unhas doutras por muros de pedra ou barreiras e son irregulares, como podemos ver na imaxe.

Os propietarios adoitan ser os que explotan as hortas de forma directa, buscando maioritariamente o autoconsumo do que se cultiva.

As técnicas de produción son tradicionais. Os produtos de cultivo son, sobre todo, hortícolas (patacas, tomates, verduras…), froiteiros (limoeiros, por exemplo) e forraxeiros (alfalfa, trevo…). Os abonos adoitan ser naturais, aínda que está xeneralizado o uso de abonos químicos, praguicidas ou fertilizantes.

Podemos pensar que predominan estas técnicas tradicionais porque na fotografía podemos ver que hai restos de arado na terra e unha ausencia de sistemas modernos de cultivo como invernadoiros.

Uso de máquinas como tractores.

Poboamento e Hábitat Rural

En canto ao poboamento e hábitat rural, podemos pensar pola fotografía que é concentrado, aínda que son comúns no norte peninsular os poboamentos dispersos.

As casas, neste caso, están agrupadas en torno a un núcleo. Non hai presenza de urbanizacións modernas, destacando as casas por ser de tipo tradicional, feitas en pedra e con tellados a dúas augas.

Análise dos Usos do Espazo Rural

Os usos do solo que mostra a fotografía son con fins agrarios e gandeiros, aínda que non podemos descartar a explotación forestal (por exemplo, eucaliptos) para fins madeireiros ou de produción de papel.

O tipo de cultivo e sistemas de produción que se practican son de secaño, aproveitando as precipitacións abundantes todo o ano, con posible rotación de cultivos e barbeito. Destaca o policultivo (hortícola, froiteiras, cereais, vide…).

A gandería ten un papel moi importante, a pesar de que na imaxe non a podemos ver. Vese favorecida polo clima e pola demanda de produtos lácteos e cárnicos, destacando no norte peninsular o gando vacún, con algunhas especies autóctonas como a tenreira galega.

As reses adoitan pastar nos prados alimentándose de forma natural e tamén nas cortes con pensos (réxime extensivo e semiextensivo).

En canto aos rendementos e produtividade, os sistemas adoitan ser extensivos, con baixos ou medios rendementos. O destino da produción é o autoconsumo. Só unha pequena parte vai ao mercado ou á transformación industrial. No caso da gandería, unha parte destínase á produción de lácteos, vendéndose o leite ás industrias leiteiras para a súa transformación, e a cárnica.

Para rematar, destacan outros usos do solo na paisaxe agraria. Aínda que na fotografía non o podemos apreciar, é común ver cada vez con máis frecuencia, no espazo rural, casas ou espazos destinados ao turismo rural, á práctica de certos deportes ou áreas residenciais de vacacións, afastadas dos núcleos urbanos buscando un maior contacto coa natureza e o tradicional, revalorizándose o espazo rural e cambiando o concepto sobre este.

A Política Agraria Común (PAC) e as súas Repercusións

As actuacións políticas repercuten no espazo agrario. En España a política agraria alcanzou unha enorme transformación tras a entrada nas Comunidades Europeas e a adopción da Política Agraria Común (PAC).

Desde a súa adhesión á Europa comunitaria, a política agraria estivo marcada pola Política Agraria Común e as súas reformas.

A primeira PAC

A primeira PAC creouse no ano 1962 cun modelo produtivista, cuxos obxectivos eran:

• Incrementar a produción de alimentos para garantir o abastecemento estable.
• Conseguir prezos accesibles para os consumidores.
• Un nivel de vida xusto para os agricultores.

Algunhas das medidas foron:

• A creación dun mercado común agrario: baseado na libre circulación de produtos entre os membros, na imposición de aranceis comúns aos procedentes de países terceiros para darlle prioridade aos comunitarios e na creación de Organizacións Comúns de Mercado (OCM) para os produtos máis representativos, que fixaban os prezos mínimos garantidos e medidas de intervención no caso de que non se alcanzasen os prezos mínimos.
• Concesión de axudas aos agricultores: dependentes da produción, o que estimulou a modernización tecnolóxica.

Resultados na década de 1980

• Logrouse o autoabastecemento europeo de alimentos.
• A acumulación de excedentes (cereais, viño, aceite, manteiga e carne de vacún) tratou de solucionarse con medidas de mercado: exportación de excedentes con retribucións ou subvencións a agricultores; diminución de produción mediante prexubilacións, abandono de actividades, etc. Isto elevou o gasto comunitario e alterou os mercados globais.
• Problemas ambientais: a degradación do medio natural causada pola intensificación e a deterioración paisaxística do patrimonio cultural rural polo abandono agrario.

A entrada de España na CEE e a PAC

España entrou na Comunidade Europea no ano 1986 cando os problemas da PAC xa eran manifestos.

A adopción da PAC supuxo:

• A reorientación das importacións en favor dos países membros.
• Suba de prezos.
• Adopción de sistemas de cotas.
• Recepción de axudas, etc.

Definicións de Termos Clave

ACUICULTURA: É o conxunto de actividades que, mediante algún tipo de intervención no ciclo biolóxico ou no medio no que habitan os peixes, permiten controlar a súa reprodución e/ou crecemento. É moi significativa en Galicia, e está restrinxida a un pequeno abano de especies, principalmente peixes, moluscos e crustáceos, en función da súa importancia económica e do desenvolvemento dunha tecnoloxía axeitada e limitada espacialmente á beiramar ou ás augas continentais.

AGRICULTURA ECOLÓXICA: sistema para cultivar unha explotación agrícola, baseada na utilización óptima dos recursos naturais e sen empregar produtos químicos de síntese ou organismos xeneticamente modificados (OXM) – nin de abono nin para combater as pragas –, logrando deste xeito obter alimentos ecolóxicos á vez que se conserva a fertilidade da terra e se respecta o medio ambiente.

DENOMINACIÓN DE ORIXE: Certificación de calidade que se outorga a produtos dun determinado territorio do que toman o seu nome, que asegura certas características comúns que todos deben cumprir. Resulta cada vez máis frecuente en produtos agrarios (viños, aceites, carnes, legumes, queixos, doces, etc.). Un consello regulador autoriza a exhibir o distintivo aos produtores da zona que cumpren os parámetros esixidos.

DESAGRARIZACIÓN: Concepto que fai referencia á perda de poboación dedicada á actividade agraria, así como á perda de importancia económica da actividade agrícola nun territorio, e o conseguinte debilitamento das institucións sociais vencelladas a esta actividade que organizan diferentes aspectos da vida social. En toda España tense producido este proceso, especialmente desde finais dos anos setenta.

EXPLOTACIÓN INTENSIVA: É aquela explotación agraria ou gandeira que elimina os barbeitos e recorre á produción continua do terreo, estimulada polo emprego de fertilizantes e o regadío artificial. Este tipo de agricultura intensiva obtén unha forte produtividade, sobre terreos moitas veces de extensión reducida. É moi habitual no litoral mediterráneo, especializado na horticultura.

POLÍTICA PESQUEIRA COMUNITARIA (PPC): Política da UE que defende: a) a protección das poboacións contra a sobrepesca; b) garantir unha renda digna para os pescadores; c) garantir o subministro regular dos consumidores e da industria de transformación a prezos razoables; d) a explotación sostible dos recursos mariños vivos desde os puntos de vista biolóxico, medioambiental e económico, promocionando a acuicultura.